به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، پیروان مذهب شافعی با گرایشات متنوعی به تفسیر قرآن پرداخته‌اند و فقه شافعی محدودیتی برای تفسیر قرآن ندارد.
جلال جلالی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در خصوص منظر قرآنی فقه شافعی گفت: قرآن به عنوان اولین منبع قانون‌گذاری مورد تایید همه فرق اسلامی است، اما بعضی از مذاهب اسلامی در خصوص اینکه آیا قرآن را لفظ و معنا می‌دانند و یا اینکه به معنا بودن قرآن اعتقاد دارند، اختلافاتی با هم دارند.
مذهب شافعی قرآن را از نظر لفظ و معنا مقدس می‌داند
جلالی‌زاده افزود: اینکه در بین فقه اسلامی امام شافعی و پیروان این مذهب درباره قرآن چه می‌گویند باید گفت ایشان قرآن را اولین منبع قانون‌گذاری دانسته و معتقدند که کتاب‌الله از نظر لفظ و معنا دارای قداست است و نمی‌توان ترجمه قرآن را به معنای قرآن دانست و شافعی قرآن را از هر دو نظر لفظ و معنا معجزه می‌دانند.
وی ادامه داد: شافعی معتقد است قرآن کاملا به زبان عربی خالص نازل شده است و در این مورد چند نکته وجود دارد، اینکه قرآن کاملا با لفظ و معنایش معجزه است. از سوی دیگر کل قرآن عربی است و این به این نکته بازمی‌گردد که امام شافعی به عربی تسلط کامل داشته است. از سوی دیگر معتقد است که قرآن از زمانی که برای پیامبر نازل شده است، کامل‌ترین کتاب بوده و شامل همه مسائل، نیازها و احکامی است که برای هر مسلمانی در طول تاریخ ممکن است به وجود بیاید، از این‌رو شافعی معتقد است که پاسخ همه مسلمانان در طول تاریخ در مذهب شافعی وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص نظر امام شافعی در مورد «بسم الله الرحمن الرحیم»، گفت: در این مورد و اینکه آیا بسم‌الله الرحمن الرحیم آیه‌ای از قرآن است و یا نه، امام شافعی و نیز علمای شافعی معتقدند که آن جزئی از آیات هر سوره به جز سوره توبه است و علمای شافعی‌مذهب ادله زیادی را در این خصوص ذکر کرده‌اند و دلیلشان هم این است که وقتی صحابه قرآن را کتابت کرده‌اند، بسم الله الرحمن الرحیم را با رنگ بقیه حروف و آیات قرآن نوشته‌اند.
فقه شافعی محدودیتی برای تفسیر قرآن ندارد
جلالی‌زاده در پاسخ به این پرسش که با توجه به مباحث زیادی که در خصوص تفسیر قرآن وجود دارد، دیدگاه فقه شافعی در این خصوص چیست، گفت: شما اگر مفسران شافعی مذهب و آثارشان را مورد بررسی قرار دهید، می‌بینید که در میان فقهای شافعی مذهب گرایشات زیادی وجود دارد.
وی با بیان اینکه ما تفسیر کبیرامام فخررازی را داریم که یکی از فقهای بزرگ شافعی است و با یک دیدگاه کلامی و فلسفی قرآن را بررسی کرده است، گفت: از سوی دیگر جلال‌الدین سیوطی را داریم که تفسیر روایی قرآن را در تفسیر «درّ المنثور» انجام داده است و همچنین شاهدیم که ابوالقاسم زمخشری را داریم که با دیدگاه عقل‌گرایانه و اعتزالی قرآن را در تفسیر کشاف مورد بررسی قرار داده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: از طرف دیگر بیضاوی را داریم که تفسیرش را با دیدگاه اشعری از قرآن نوشته است. در حوزه مذهب شافعی ما مفسران مختلفی داریم که هر یک با نگاه و برداشت خاصی قرآن را تفسیر کرده و می‌توان گفت در دایره مذهب شافعی، زمینه برای بیان مطالب و برداشت‌ها وجود داشته و تفاسیر از قرآن محدودیتی نداشته‌اند و مفسران به شیوه‌های گوناگون در این مورد تفاسیری عرضه کرده‌اند.
جلالی‌زاده در خصوص نسبت فقه شافعی با عرفان گفت: با توجه به اینکه امام شافعی خودش از کسانی بوده که جامع فقه اهل حجاز و اهل ری بوده و نیز از طرفداران اهل‌بیت(ع) بوده است، مفسران بعد از خودش و علمای شافعی تفاسیر عرفانی نیز ارائه داده‌اند.
وی در پایان گفت: در دوران معاصر ملا عبدالکریم مدرس تفسیر نامی را نوشته است و نیز برخی دیگر از علمای شافعی برداشت‌هایی عرفانی از قرآن را ارائه کرده‌اند، از این رو در برداشت‌های عرفانی و در مقایسه با سایر فرق، مکتب شافعی نیز عقب نمانده‌اند و توانسته‌اند تاویلات عرفانی از نظر خود را بیان کرده و استنباطاتی در این زمینه انجام دهند.
http://www.iqna.ir/faیک شنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۴ ۰۹:۴۸ شماره خبر : ۳۴۶۰۰۰۸
*****
برای عضویت در کانال رسمی تارنمایدکتر جلال جلالی زاده در تلگرام روی لینک زیر کلیک نموده و سپس گزینه اشتراک (Join) را بزنید.
